Niyə soyuq iqlimdə yaşayanların ömrü uzun olur…

Soyuq iqlimdə yaşamaq ömrü uzadır və qocalıqla bağlı xəstəliklərin qarşısının alınmasında birbaşa təsirlidir. Elm adamları bu təsirləri araşdıraraq, iqlimdən asılı olmayaraq daha sağlam yaşlanma üçün çarə axtarırlar. Çoxumuz soyuq yerdə yaşamaqdansa isti yerlərdə yaşamağa üstünlük veririk.

Almaniyanın Köln Universitetinin yeni araşdırması soyuq iqlimdə yaşamağın ömrü uzatdığını ortaya qoyub. TELEJURNAL  xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, alimlər soyuqluğun genetik təsirini anlamaq üçün Caenorhabditis elegans (C.elegans) tipli qurdlar üzərində araşdırma aparıblar. Onu da qeyd edək ki, C.elegans qurdlarının insanlarla çoxlu genetik oxşarlıqları var. Bu səbəbdən alimlər genetik tədqiqatlar zamanı tez-tez bu qurdlardan istifadə edirlər.

Soyuğun uzunömürlülüyə və sağlam qocalmağa təsir etdiyi də çoxdan məlumdur. Ancaq bunun səbəbləri ilə bağlı cavabsız qalan onlarla sual var. Aşağı temperatur yaşlılarda xəstəliklərə səbəb olan pis zülalların yığılmasının qarşısını alır. Bu tədqiqatın aparılması zamanı insanlarda aşkar edilən PA28γ/PSME3 proteazom aktivatorunun ekvivalentindən və C.elegans qurdlarında deqradasiyaya uğrayan protein tullantılarından istifadə edilib. Temperaturun bir qədər azalması aktivatorun işləməsi və zərərli zülalların yığılmasının qarşısını almaq üçün kifayət olduğu müəyyən edilib. Eyni zamanda elm adamları proteazom fəaliyyətinin gen mühəndisliyi ilə əldə edilə biləcəyini kəşf ediblər.

• • Zərərli protein nədir?

    Yaşlılıq dövründə baş verən Alzheimer və Parkinson kimi xəstəliklər əsasən bu pis zülalların yığılması nəticəsində əmələ gəlir. Məsələn, Alzheimer əsasən amiloid beta və tau zülallarının sinir hüceyrələri arasındakı sinaptik boşluqlarda və beyindəki boşluqlarda toplanması nəticəsində baş verir. Xəstəliyə səbəb olan bu zülallara adətən “pis zülallar” da deyilir.Aparılan tədqiqat birbaşa Alzheimer və ya oxşar xəstəliklər üçün daimi müalicəni müəyyən edə bilməyib. Bu araşdırmanın nəticələri yalnız xəstəliklərin müalicəsi və qarşısının alınması üçün imkan yaradır.Elmi tapıntılar sübut edir ki, soyuq iqlimdə yaşamaq, isti iqlimdə yaşamaqla müqayisədə ömrü uzadır. Yəni Sibirdə yaşayan biri Ekvadorda yaşayan hər kəsdən daha uzun ömürlü və daha sağlamdır. Ancaq elm adamları bu tapıntılar üzərində apardıqları araşdırmalarla bütün insanları soyuq bir iqlimə köçürməyi deyil, harada yaşamasından asılı olmayaraq eyni dərəcədə sağlam olmağı hədəfləyirlər.